’n ur gemer ar vicher II
125 👁 0 ★
28 Eost.
Tro ’n noz em eus kousket, kousket c’hwek. Tennet en deus ar c’hanolioù boch war hor c’hleuz-difenn, un den o deus gouliet deomp, ha netra n’em eus klevet, seurt pounner e oa hun. Ur vicher iskis eo hounnezh.
Ma faotred a zo Kerneiz holl. Tud a galon, labourerion start. Ur joa eo din bout degouezhet e-touez ma breudeur a Vreizh-Izel, a c’hellan komz brezhoneg dioute bemdez. Hiriv e welan, gant ma daoulagad-me, n’en deo ket gaou ar pezh a lavarer anezhe dre ar Bed holl. Kaored ’int, ma faotred, gwir vibion d’ar varc’hegion-hont a laoske bro ha tud, a sailhe war o jav hag a yae da vervel d’ar Groaziadeg.
Mad en deus graet ar brezel d’ar Vreizhiz. E-lec’h o bout mezh eus o orin, o fenn a savont plom hiriv. Balc’hder ar ouenn, aet da gousket kant-ugent vloaz zo e bez ar Chouan diwezhañ, a zo bet dihunet da vouezh ar c’hanolioù. Bremañ e ouzont pegen kaer eo an anv a Vreizhad, pegen uhel eo o gwadenn. O gwad ar re gouezhet pa sone trompilhoù an Trec’h, war c’hlannoù ar stêr istoriek ; gwad bleizi-mor Dixmude ; gwad ramzed emgannoù Arras, an Yser, Champagn, ar Sav-Heol, gwad keltiek, ar vez benniget, benniget, benniget ! Disec’het ’oa hor c’halonoù, ha kouezhet ’out warnomp ’vel glav ; frost ha noazh e oa hon douaroù, ha te zo bet dezhe un teil santel. Dre da nerzh, setu-hi o sevel a bep kornad, bleunienn ar balc’hder broadel a glaskomp gwerz zo e hadañ. Mar plij gant Doue e taolo greun, an hañv-mañ ’za...
- Darvoud ebet e-pad an deiz. War-dro c’hwec’h eur, ali a reer deomp ez a hor c’hanolioù da sevenaat un tammig ar Boched. Ma faotred a ran dezhe deval el lojig an donnañ, er « groc’h », hag e choman gant ma daou serjant da c’hortoz. Netra ne respont ar Boched d’hor c’hanolioù : tennoù fuzuilhenn, tra ken.
Da greiznoz eo ’ta an 262vet da gemer hol lec’h. Arru eo tro ma rejimant da vonet da ziskuizh ’vit dek deiz.
Kaer eo an noz, dindan peoc’h divent ar c’hoadeg. An del didrouz ne dremen a-barzh avelenn ebet ; ar c’hanolerion a ziskuizh bremañ. Hag en ur vont e penn ma rann, ma selloù a savan trema an neñv leun a stered, - a splanna munut o gouloù a-us da vlein uhel ar gwez, - ha deraou a ran gant ma fedenn :
« Hon Tad a zo en neñv, hoc’h Anv ra vo santelaet, Ha rouantelezh degasit deomp... »
Tro ’n noz em eus kousket, kousket c’hwek. Tennet en deus ar c’hanolioù boch war hor c’hleuz-difenn, un den o deus gouliet deomp, ha netra n’em eus klevet, seurt pounner e oa hun. Ur vicher iskis eo hounnezh.
Ma faotred a zo Kerneiz holl. Tud a galon, labourerion start. Ur joa eo din bout degouezhet e-touez ma breudeur a Vreizh-Izel, a c’hellan komz brezhoneg dioute bemdez. Hiriv e welan, gant ma daoulagad-me, n’en deo ket gaou ar pezh a lavarer anezhe dre ar Bed holl. Kaored ’int, ma faotred, gwir vibion d’ar varc’hegion-hont a laoske bro ha tud, a sailhe war o jav hag a yae da vervel d’ar Groaziadeg.
Mad en deus graet ar brezel d’ar Vreizhiz. E-lec’h o bout mezh eus o orin, o fenn a savont plom hiriv. Balc’hder ar ouenn, aet da gousket kant-ugent vloaz zo e bez ar Chouan diwezhañ, a zo bet dihunet da vouezh ar c’hanolioù. Bremañ e ouzont pegen kaer eo an anv a Vreizhad, pegen uhel eo o gwadenn. O gwad ar re gouezhet pa sone trompilhoù an Trec’h, war c’hlannoù ar stêr istoriek ; gwad bleizi-mor Dixmude ; gwad ramzed emgannoù Arras, an Yser, Champagn, ar Sav-Heol, gwad keltiek, ar vez benniget, benniget, benniget ! Disec’het ’oa hor c’halonoù, ha kouezhet ’out warnomp ’vel glav ; frost ha noazh e oa hon douaroù, ha te zo bet dezhe un teil santel. Dre da nerzh, setu-hi o sevel a bep kornad, bleunienn ar balc’hder broadel a glaskomp gwerz zo e hadañ. Mar plij gant Doue e taolo greun, an hañv-mañ ’za...
- Darvoud ebet e-pad an deiz. War-dro c’hwec’h eur, ali a reer deomp ez a hor c’hanolioù da sevenaat un tammig ar Boched. Ma faotred a ran dezhe deval el lojig an donnañ, er « groc’h », hag e choman gant ma daou serjant da c’hortoz. Netra ne respont ar Boched d’hor c’hanolioù : tennoù fuzuilhenn, tra ken.
Da greiznoz eo ’ta an 262vet da gemer hol lec’h. Arru eo tro ma rejimant da vonet da ziskuizh ’vit dek deiz.
Kaer eo an noz, dindan peoc’h divent ar c’hoadeg. An del didrouz ne dremen a-barzh avelenn ebet ; ar c’hanolerion a ziskuizh bremañ. Hag en ur vont e penn ma rann, ma selloù a savan trema an neñv leun a stered, - a splanna munut o gouloù a-us da vlein uhel ar gwez, - ha deraou a ran gant ma fedenn :
« Hon Tad a zo en neñv, hoc’h Anv ra vo santelaet, Ha rouantelezh degasit deomp... »
Tu lis un texte qui a été écrit en breton, alors n’oublie pas que la littérature bretonne est comme toutes les autres : elle a son propre génie et son propre goût.
Ceux-ci peuvent être très différents de ceux (français, anglais…) dont tu as été imprégné à l’école. La littérature bretonne doit-elle être tenue en piètre estime pour cette raison ?
Aussi, rappelle-toi combien il peut être vain de comparer une littérature à une autre. Prends les textes comme ils sont, bonne lecture, et profites-en bien !
Une idée ? N’hésite PAS à me contacter, quelle qu’elle soit. Bien que je ne sois pas wonderwoman (et qui sait après tout ?), tu pourrais être surpris.e.
Les textes ci-dessus sont tous dans le domaine public selon la loi française (70 ans à compter de la mort de l’auteur), mais fais attention car d’autres lois peuvent étendre le délai de protection.
Sens-toi libre d’utiliser les textes pour quelque fin que ce soit, mais mentionne ce site, s’il te plaît ! Bien sûr, je remercie tous ceux qui me rapportent les erreurs et les imprécisions qui peuvent se glisser.